İşçilerin en önemli haklarından biri olan Kıdem Tazminatına Hak Kazanma, gereken şartların sağlanması durumunda ödenen tazminat kıdem tazminatıdır. Kıdem için en önemli şart, çalışanın işverene bağlı en az 1 yıl çalışmış olması ve iş akdinin kıdem tazminatını hak eden nedenlerle sona ermesidir. Bunlara örnek verecek olursak örneğin evlilik sebebiyle iş akdinin sona ermesi, personelin 4857 sayılı kanun kapsamında 17-18. madde ile iş akdinin feshedilmesi, yaş haddinden emeklilik sebebiyle ve ek olarak Emekli olmadan, sadece gerekli prim gününü dolduran ve sigortalılık süresi belli bir yılı tamamlamış kişilere de kıdem tazminatı hakkı tanınmıştır. Bu hakkı elde etmek için gerekli şartlar kişilerin ilk sigortalı oldukları tarihe göre değişiklik gösterir. Genellikle “15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü” şeklinde duyduğumuz bu hak aslında birçok kişinin sandığı gibi herkes için geçerli bir şart değil. 8 Eylül 1999 tarihinden önce ilk defa sigortalılığı başlamış ve bu tarihten önce 18 yaşını doldurmuş olan kişiler 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısını tamamladıklarında sigortadan yazı alarak iş akdini feshedip kıdem tazminatı alabilirler.
Güncel Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdeme esas ücret tavanı, aynı zamanda en yüksek kademedeki devlet memurunun emekli ikramiyesi tutarıdır. Bu nedenle kıdem tavanını etkileyen unsur memurların emekli ikramiyesi zammıdır. Zam genel uygulamada, 6 aylık dönemler için yapıldığından kıdem tazminatı tavanı da Ocak ve Temmuz aylarında yeniden belirlenmektedir. 2. dönem için belirlenen 1 Temmuz 2022 ile 31.12.2022 aralığındaki geçerli tutarı 15371,40 TL dir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Nasıl Hesaplanır?
Tazminat hesaplaması giydirilmiş ücret üzerinden yapılmalıdır. Personelin çalıştığı en son aydaki brüt ücreti üzeri ve ek olarak düzenli ödenen ayni yardımlarda bu hesaplamada dikkate alınmalıdır. Peki düzenli ödemeler olarak belirttiğimiz kavramlar neler derseniz, yol yardımı bir düzenli ödemedir, yemek yardımı işveren tarafından yapılan sağlık+hayat veya bes ödemeleri tazminat hesaplamasında dikkate alınmalıdır. Ancak düzenli olmayan ödemeler tazminata konu edilmemelidir, örneğin personelinize sadece bir ay özelinde ek ödeme verdiniz, bu tutarı tazminat hesaplamasında dikkate almamanız gerekir. Burada ek bir parantez açmak isterim, aynı işverenin farklı işyerlerinde çalışanlar için ilk işe giriş tarihi aynı işverene bağlı toplam süreler olarak değerlendirilerek kıdem tazminatı hesaplanmalıdır.
Bedelli Askerlikte Kıdem Tazminatı
Zorunlu askerlik sürelerinin kısaltılması ve bedelli askerlik yıllar boyunca her dönemde mutlaka gündeme gelmiş, konu üzerine yoğun tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Son yapılan düzenlemeler ile birlikte ise şimdilik bu tartışmaya nokta konularak zorunlu askerlik uygulaması öğrenim durumu ayırt etmeksizin 6 ay, bedelli askerlik ise 30 gün olarak belirlendi.Yargıtay’ın emsal teşkil eden kararı sonucu bu iki seçenek ile konuya netlik kazandırılarıldı. Birinci Seçenek: İşçi 1475 sayılı İş Kanunun 14. maddesine dayanarak iş sözleşmesini askerlik nedeniyle feshedebilir ve kıdem tazminatını zorunlu askerlik için yapılan fesihlerde olduğu gibi işvereninden talep edebilir.İkinci Seçenek ise: 7146 sayılı kanunun 2. maddesi gereğince işçi iş akdini sonlandırmadan bedelli askerlik süresinde ücretsiz izinli sayılarak 30 günlük temel eğitimin sonunda aynı yerde çalışma hakkına sahiptir.
