HALKA AÇIK ŞİRKET NEDİR?
Halka Açık Şirketlerde Vergisel Uygulamalar, hisselerinin tamamı veya bir kısmı halka arz edilmiş şirket türüdür. Hisse senetleri halka satılan şirketlerdir. Sermaye Piyasası Kanunu’nda hisse senetleri halka arz olunan ortaklıklar, halka açık kuruluşlar olarak kabul edilmiştir. Hisse senetleri halka arz edildiğinde şirket kendi iradesiyle halka açık hale gelmiş olur.
KURUMLAR VERGİSİNDE HALKA AÇIK ŞİRKETLERİN NE TÜR AVANTAJLARI VARDIR?
Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere %20 oranında halka arz olunması halinde, halka arz olunan hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazancının kurumlar vergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanabilecektir. Konuya ilişkin mevzuat detayları aşağıdaki gibidir;
- 7256 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesine eklenen altıncı fıkrada yer alan düzenlemeyle payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına kurumlar vergisi oranının 2 puan indirimli olarak uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
- İndirimli oranlı kurumlar vergisi uygulamasından yararlanılabilmesi için, payların Borsa İstanbul Pay Piyasasında maddenin yürürlük (17/11/2020) tarihinden sonra ilk defa halka arz ediliyor olması ve en az %20 oranında halka arzın gerçekleştirilmesi gerekmektedir. %20’lik oranın hesabında halka arz edilen tutarla birlikte ulaşılan toplam sermaye tutarı dikkate alınacaktır.
- İndirimli oranlı kurumlar vergisi uygulaması süresiz olmayıp, ilk defa halka arzın gerçekleştiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi boyunca elde edilecek kurum kazançlarına uygulanacaktır. Halka arz şartının Kanunda öngörülen şekilde sağlandığı geçici vergilendirme döneminden itibaren kurumlar vergisi 2 puan indirimli olarak uygulanacak olup halka arzın gerçekleştiği tarihe göre önceki geçici vergilendirme dönemlerinde kanuni oran üzerinden hesaplanan geçici vergiler için düzeltme işlemi yapılmayacaktır.
- İndirimli oranlı kurumlar vergisi uygulamasından yararlanılabilmesi için en az %20 oranındaki halka açıklığın, ilk defa halka arzın gerçekleştiği hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi boyunca korunması gerekmektedir. Bu şartın ihlal edilmesi halinde indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
- Ayrıca bu hüküm kapsamında, İndirimli oranlı kurumlar vergisinden yararlanan kurumların ilk defa halka arzın gerçekleştiği hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi içerisinde tasfiyeye girmeleri veya devir ya da tam bölünme yoluyla infisah etmeleri halinde ise indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
HALKA AÇIK ŞİRKETLERİN DÜZENLEDİĞİ FATURALARDA VE KENDİLERİNE DÜZENLENEN FATURALARDA TEVKİFAT DURUMU NEDİR?
a- Halka Açık Şirketlere Düzenlenen Faturalar
KDV Kanunu 117 Sayılı Genel Tebliğin 3.1.2/b ye göre “payları borsa İstanbul da işlem gören şirketlere” düzenlenen 2.000 TL ve üzeri faturalarda KDV tevkifatı uygulanmalıdır. Buna göre aşağıda sıralanan işlemler kapsamında alınan faturalara belirtilen oranda KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.
| Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik mimarlık ve etüt-proje hizmetleri | 4/10 |
| Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri | 7/10 |
| Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler | 9/10 |
| Yemek Servisi ve Organizasyon Hizmetleri | 5/10 |
| Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri | 7/10 |
| Ticari Reklam Hizmetleri | 3/10 |
| Yük Taşımacılık Hizmetleri | 2/10 |
| İşgücü Temin Hizmeti | 9/10 |
| Özel güvenlik hizmetleri | 9/10 |
| Yapı denetim hizmetleri | 9/10 |
| Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri | 9/10 |
| Servis Taşımacılığı Hizmeti | 5/10 |
| Profesyonel Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemleri | 9/10 |
| Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmeti | 9/10 |
| Külçe Metal Teslimleri Hurdadan elde edilenler dışındaki Bakır, Alüminyum ve Çinko külçe teslimleri | 7/10 |
| Bakır Çinko ve Alüminyum Ürünlerinin Teslimi İlk üretici ithalatçı teslimi hariç | 7/10 |
| Hurda ve Atık Teslimi (İstisnadan vazgeçilmesi halinde) | 7/10 |
| Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen hammadde teslimi | 7/10 |
| Pamuk, Tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri | 9/10 |
| Ağaç ve orman ürünleri teslimi | 5/10 |
| Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri | 7/10 |
b- Halka Açık Şirketin Düzenlediği Faturalar
KDV Genel Uygulamaları Tebliği 2.1.3.1/b sayılı listedeki Payları Borsa İstanbul (BİST)A.Ş.nde işlem gören şirketler içerisinde yer alıyor olması ve bundan dolayı aşağıda mevzuat detayına yer verdiğimiz tevkifat kapsamındaki işlemlere ilişkin fatura düzenlendiğinde tevkifat uygulama zorunluluğu ortadan kalkmaktadır. Tebliğin ilgili maddesi aşağıdaki gibidir;
Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayırımında sayılanların, kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki teslim ve hizmetlerinde hesaplanan KDV, alıcıların durumuna bakılmaksızın, tevkifata tabi tutulmayacaktır. Ancak, bu durum profesyonel spor kulüplerince (şirketleşenler dahil) Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayırımında sayılanlara yapılan teslim ve hizmetlerde geçerli değildir. Ayrıca, 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17’nci maddeleri kapsamındaki teslimlerde ve bu Kanun uyarınca KDV’den istisna olan teslim ve hizmetlerde tevkifat söz konusu olmaz.
HALKA ARZ SIRASINDA ARTIRILAN SERMAYENİN DURUMU NEDİR?
Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-ç maddesinde; ‘‘kurumların sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibarî değeri aşan kısmı vergiden istisnadır.’’ denilmektedir. Bu doğrultuda halka arz sırasında sermaye artırmak suretiyle çıkarılan hisselere ilişkin hisse senedi ihraç primi tutarı vergiden istisna olacaktır. Bu durumda Hisse senedi ihraç primine tekabül eden rakam beyannamede KKEG yapılarak aynı zamanda zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler altında Emisyon Primi Kazancı (KVK mad. 5/1-ç) bölümünde beyan edilip istisna tutulacaktır.
HALKA ARZ SIRASINDA YAPILAN GİDERLERLER KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEBİLİR Mİ?
Kurumlar Vergisi Kanunu 5/3. maddesince; ‘‘kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez.’’ denilmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu 11/e maddesince;’’ kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tespit edilen hadler saklı kalmak kaydıyla, menkul kıymetlerin itibarî değerlerinin altında ihracından doğan zararlar ile bu menkul kıymetlere ilişkin olarak ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler’’in kurum kazancının tespitinde indirim yapılması kabul edilmemektedir.Bu kapsamda menkul kıymetlere ilişkin olarak ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler kanunen kabul edilmeyen indirimler olarak değerlendirilmelidir.
HALKA AÇIK ŞİRKETLERDE BAĞIŞ VE YARDIMIN YAPILABİLME KOŞULLARI NELERDİR?
Sermaye Piyasası Kanunu 19/5. maddesince; ‘’Halka açık ortaklıklar tarafından bağış yapılabilmesi veya pay sahibi dışındaki kişilere kârdan pay dağıtılabilmesi için esas sözleşmede hüküm bulunması şarttır. Yapılacak bağışın sınırı halka açık ortaklık genel kurulunca belirlenir. Kurul, bağış tutarına üst sınır getirmeye yetkilidir. Ortaklıkların ilgili mali yıl içinde yapmış olduğu bağışlar, dağıtılabilir kâr matrahına eklenir.’’
