Yeni “Varlık Barışı” Yasası Geliyor

1 Temmuz 2022 Yılında TBMM’nde kabul edilen 7417 sayılı Kanunun 50. Maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na Geçici 15. Maddesinin ilave edilmesi öngörülmektedir. KV Kanununa eklenen bu geçici madde ile birlikte Yeni “Varlık Barışı” kapsamı belirleniyor. Yeni Yasa Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.

Yeni Varlık Barışı uygulaması 31.03.2023 tarihine kadar uygulanacak olup, yurt dışından getirilecek varlıklar ile birlikte yurt içinde bulunan varlıkları da kapsayacak.

Yeni Varlık Barışı uygulamasında önceki yasaya göre; ödenecek vergi ve incelenme kriterleri bakımından farklılık gösteriyor.

Yeni “Varlık Barışı” Yasası ile ilgili önemli başlıklar;

• Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları 31/3/2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirerek varlık barışından faydalanabilecekler.
• Para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31/3/2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecek. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
• Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların en geç 31/3/2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılabilinecek.
• Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31/3/2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilerek varlık barışından faydalanabilecek.
• Yurt dışında veya yurt içinde bulunan ve bildirilen veya beyan edilen varlıklar 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilecek.
• Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükümleri uyarınca kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacak olup, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacaklar. Bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilemez, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz, işletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmez. 2 Yıl geçtikten sonra bu tutarlar vergisiz olarak şirketten çekilebilecek. (Önceki Varlık barışı yasasında süre sınırı olmaksızın ortaklar bu paraları şirketten vergisiz çekebilmekteydiler)
• Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir.
• Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da, beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın madde hükümlerinden yararlanabilirler, bunlar tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.
• Gellir ve kurumlar vergisi mükelleflerince beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca harç alınmayacak.
• Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden 30/9/2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1, 1/10/2022 tarihi ila 31/12/2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2, 31/3/2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3 oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede ödeyecekler.
• Ancak, Vergi oranı; bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde %0 olarak uygulanacak. Bu durumda peşin tahsil edilen vergi iade edilecek.
• Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.

Önceki varlık barışı yasasında herhangi bir vergilendirme yapılmamaktaydı.

• Yasa kapsamında ödenen vergiler hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecek.
• Bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak 213 sayılı Kanunun amortismanlara ilişkin hükümleri uygulanmayacak.
• Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecek.
• Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak.
• Diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının madde kapsamında bildirilen/beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti halinde ve bildirilen/beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmayacak.
• Ancak, Bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine rağmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutar üzerinden vergi tarhiyatı yapılabilecek.

Varlık barışına konu edilien varlıklar nedeniyle incelenme durumu önceki varlık barışı yasasında net olmayan ve tartışmalara konu olan bir husus idi. Yeni yasada bu konuya açıklık getirilmiş olup, incelenme kriterleri net olarak tarif edilmiştir.

• Yurtdışı varlıkların bildirildiği halde, bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmemesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi ile bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmemesi ve bu maddede yer alan diğer şartların yerine getirilmemesi hallerinde vergi incelemesi yapılmaması hükmünden yararlanılamayacaktır. Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra bu madde kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir komisyonu kararları sonucunda yapılacak tarhiyatlar için incelenmeme hükmü uygulanmayacak.

Kanun yasalaştığında bilgilendirmeye devam edeceğiz.