Kurumlar vergisi, işletmelerin ödemekle mükellef olduğu başlıca vergiler arasında yer alır. İşletme faaliyetlerinin sorunsuz bir biçimde sürdürülebilmesi için bu vergiye dair ödeme ve beyanların zamanında yapılması gerekir. İçeriğimizi okuyarak söz konusu beyanname yükümlülüğü, ödeme koşulları ve güncel tutarlar hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Tüzel kişiliğe sahip olup ticari, zirai ve diğer faaliyetlerden kazanç elde eden şirketlerin ödemekle yükümlü olduğu vergi kurumlar vergisi olarak adlandırılır. Bu yükümlülüğe dair çerçeve 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile belirlenir. Kanun çerçevesinde bir tanım yapmak gerekirse KV; gerçek kişiliğe sahip olmayan şirket, holding, kooperatif ve dernek gibi kurumların elde ettikleri tüm kazançları ilgilendiren bir yükümlülüktür.
Kimler Kurumlar Vergisi Ödemekle Yükümlüdür?
Kurumlar vergisi yükümlüleri, yukarıda bahsedilen kanunun ikinci maddesinde belirlenir. Bu maddeye göre söz konusu mükellefiyete sahip olan tüzel kişilikler şunlardır:
Sermaye Şirketleri
Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş olan komandit işletmeler ile bunlara benzer niteliğe sahip olan yabancı kurumlar Türk Ticaret Kanunu uyarınca sermaye şirketi olarak kabul edilir. SPK yönetmeliğine uygun olarak faaliyet gösteren yerli ve yabancı fonlar da bu kapsamdadır. Söz konusu işletmeler ve fon yönetim kuruluşları kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür
Kooperatifler
1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’na bağlı olarak faaliyet gösteren ve söz konusu kanunda belirtilen koşulları taşıyan işletmeler kooperatif olarak adlandırılır. Bu işletmeler, bahsedilen vergiyle ilgili mükellefiyete sahiptir.
İktisadi Kamu Kuruluşları
Kurumlar vergisi, yalnızca özel sermayeyi ilgilendiren bir konu değildir. Belediyeler, il özel idareleri ve diğer kamu kurumlarına bağlı olarak faaliyet gösteren işletmeler bu başlıkta değerlendirilir. Söz konusu devlet kurumlarıyla iltisaklı olup ticaret, sanayi veya tarım alanında kazanç elde eden bütün işletmeler kurumlar vergisi mükellefidir.
Yabancı Kamu Kuruluşları
Yabancı devletlere bağlı olan kamu kuruluşları; Türkiye sınırları içinde belli kanunlar çerçevesinde ticaret, sanayi veya tarım faaliyetleri yürütebilir. Söz konusu kuruluşlar, Türkiye’den elde ettikleri kazanca bağlı olarak vergi mükellefidir.
Dernek ve Vakıflara Bağlı İktisadi İşletmeler
Dernekler ve vakıflar, faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamak için sanayi, ticaret ve tarım sektörlerinde iş yaparak kazanç elde edebilir. Söz konusu kazançlar kurumlar vergisine tabiidir.
Kurumlar Vergisi Mükellefiyetinin Kapsamı Nedir?
Kurumlar vergisi yükümlülüğü tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet olmak üzere iki kapsama sahiptir;
Tam Mükellefiyet
Merkezi Türkiye’de bulunan kurumlar tam mükellefiyet kapsamında yer alır. Bu kurumlar, hem Türkiye içinde hem de yurt dışında elde ettikleri kazançlar için vergi yükümlülüğüne sahiptir. Dolayısıyla, ülkede yerleşik olan kurumların kazançlarından vergi talep edilirken bu kazancın nereden elde edildiğine bakılmaz.
Dar Mükellefiyet
Dar mükellefiyet, merkezi yurt dışında bulunup Türkiye’de faaliyet gösteren işletmeleri ilgilendiren bir konudur. Bu kapsamda yer alan kurumlar sadece ülkemizde elde ettikleri kazançtan sorumludur. Aşağıdaki işletmeler dar mükellefiyet kapsamında yer alır.
- Türkiye’de iş yeri veya daimi temsilciliği olan yabancı kurumlar.
- Türkiye sınırları içinde tarım işletmesi bulunan kurumlar.
- Türkiye’de serbest meslek faaliyetleriyle para kazanan yabancı kurumlar.
- Ülke sınırları içinde menkul sermayeye sahip olup bunlardan gelir elde eden kurumlar.
Özet olarak; merkezi yurt dışında olup ülkemizde herhangi bir yoldan gelir elde eden her işletme kurumlar vergisi mükellefidir.
2023 Kurumlar Vergisi Oranları Nelerdir?
15 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan genelgeyle vergi düzenlemelerinde bazı değişiklikler söz konusu olmuştur. Bu değişikliklere göre, 2023 kurumlar vergisi oranları aşağıdaki gibidir:
- Genel KV %25
- Banka ve finans kurumları için uygulanan oran %30
- İhracat kazançları için uygulanan miktar %20
- İmalat kazançları için uygulanan miktar %24 olarak belirlenmiştir.
Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nasıl Verilir?
Verginin ödenmesi kadar beyan edilmesi de yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi açısından önemlidir. Söz konusu beyan işlemi Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet vergi dairesi portalı üzerinden yapılabilir. Bunun için bahsedilen sistemden e-Beyanname oluşturmak yeterlidir. Vergi beyanı, takip eden yılın dördüncü ayı içerisinde yapılmalıdır. Örnek vermek gerekirse, 2022 yılının kazançları için geçerli olan kurumlar vergisi ödemeleri 2023 yılının Nisan ve Mayıs ayları arasında ödenmiştir. Vergi beyanını internet şubesinin yanı sıra vergi dairelerinden yapmak da mümkündür. E-Kalfam’ın hizmetlerinden yararlanarak karmaşık beyan süreçlerini basitleştirebilir ve yükümlülüklerinizin kolaylıkla yerine getirilmesini sağlayabilirsiniz.
Kurumlar Vergisi Gider Gösterilebilir Mi?
KV, Türkiye’de faaliyet gösteren ve kazanç sağlayan bütün işletmelerin ödemekle yükümlü olduğu bir vergi kalemidir. 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 39’uncu maddesinde bu yükümlülüğünü gider olarak gösterilemeyeceği açıkça belirtilmiştir. Kurumlar vergisi, işletme giderlerine dâhil edilemez veya herhangi bir vergiden mahsup edilemez.
Kurumlar Vergisi İndirime Konu Olabilir Mi?
Belli durumlarda bu vergiye dair indirimler söz konusu olabilir. Örnek olarak; 6 Şubat Depremi’nden etkilenen bölgelerde bahsedilen vergide bazı istisna ve indirimler yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, 2019 yılında yayınlanan bir genelgede vergisini düzenli olarak ödeyen kurumlar için %5’lik bir indirim söz konusu olmuştur. Dolayısıyla, GİB tarafından yapılan güncellemeleri takip ederek çeşitli indirimlerden yararlanmak mümkündür.
Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Kurumlar vergisi hesaplama işlemi kazanç üzerinden yapılır. Bu hesaplamada, şirketin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç dikkate alınır. Yukarıda belirtildiği gibi, 2023 yılı düzenlemelerine göre genel KV oranı %25 olarak belirlenmiştir. Bu durumda, bir yılda 1 milyon TL kazanç elde eden bir şirket için yapılması gereken hesaplama aşağıdaki gibidir:
- 1.000.000 TL x 0,25 = 250.000 TL
Hesaplama işleminde bazı özel durumlar söz konusu olabilir. Örneğin, yukarıdaki örnekte bahsedilen şirket %5’lik indirimden yararlanıyorsa kazancın %20’sini yani 200.000 TL gibi bir tutarı ödemekle yükümlü olur. Ayrıca zarar edilen aylar matrahtan düşülebilir.
Kurumlar Vergisi Nasıl Ödenir?
Kurumlar vergisi ödemesi beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar gerçekleştirilmelidir. Bu ödeme, GİB portalı üzerinden anlaşmalı bankalara ait kartlarla yapılabilir. Ayrıca, söz konusu bankaların ATM’leri ve internet şubeleri üzerinden de ödeme yapmak mümkündür.
Kimler Kurumlar Vergisinden Muaftır?
Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında kurumlar vergisinden muaf olmak mümkündür. Yabancı şirketlerin Türkiye’deki faaliyetlerini kontrol eden merkezler, ülkemizde herhangi bir ticari faaliyette bulunmamak koşuluyla vergiden muaf olabilir. Diğer yandan, bu muafiyetten yararlanmak için Ticaret Bakanlığı tarafından verilen izne sahip olmak gerekir. İzin konusu dışındaki faaliyetlerde bulunulması durumunda mükellefiyet yeniden başlayabilir.
Kamu idare ve kuruluşları tarafından açılan pek çok kurum da bu vergiden muaf kabul edilir. Tarım, hayvancılık, bilim ve güzel sanatları öğretmek amacıyla açılan okullar muafiyet kapsamındadır. Aynı şekilde, kamu idare kuruluşlarının işlettiği numune fidanlıkları, tohum ve hayvan geliştirme merkezleri, kitap, gazete ve yayınevleri de mükellef değildir.
Sonuç olarak; kurumlar vergisi belli muafiyetler dışında Türkiye’de ticari faaliyette bulunan bütün işletmelerin mükellef olduğu bir ödemedir. Bu ödemeleri düzenli bir biçimde yapmak ve beyan işlemlerini hızlıca tamamlamak için E-Kalfam tarafından geliştirilen Kalfa Asist sisteminden yararlanabilirsiniz. Vergi ödemelerine dair makbuz, fatura ve belgeleri sisteme yükleyerek beyanlarınızı hızlı bir biçimde gerçekleştirebilir ve geçmiş ödemelerinizi organize edebilirsiniz.